Jak bawić się z rocznym dzieckiem – temat prozaicznie prosty, ale czy na pewno? Wieloletnia praca terapeutyczna upoważnia mnie do podzielenia się z Wami, drodzy dziadkowie i opiekunowie – doświadczeniami w zakresie terapii dzieci. Z perspektywy czasu mogę z pełną odpowiedzialnością powiedzieć, że nie jest łatwe bawić się z dzieckiem, a przy tym uczyć je tak, aby nie odczuło tego jako przymus czy formę kontrolowania. Przykładem pewnego okresu mojej pracy, którą omówię w skrócie, jest zabawa z dzieckiem.
Jak bawić się z dzieckiem? Od czego zacząć?
Zanim rozpocznie się praca logopedyczna, dziecko jest badane – czyli obserwowane, poddawane różnym stymulacjom specjalistycznym, jednym słowem: diagnozowane w kierunku ewentualnych nieprawidłowości. Jeśli ich nie ma – wspaniale! Możemy się cieszyć, ponieważ terapia poprzez zabawę będzie odbywać się szybko, a postępy będą widoczne z dnia na dzień. Jeśli jednak występują zaburzenia w zakresie czynności nerwowych, wystąpią też zaburzenia czynności mowy. Manifestuje się to np. poprzez zaburzenia koncentracji, pamięci. Co więc robić? Od czego zacząć?
W obydwu przypadkach zarówno zdrowego, jak i dziecka z problemami, najważniejsze jest to, aby dostatecznie wcześnie zacząć ćwiczenia. Ważne jest też, aby były one bardzo intensywne i systematyczne. W tym artykule nie znajdziecie gotowych, szczegółowych ćwiczeń. Dzieje się tak dlatego, że każde dziecko, w zależności od wieku, stanu zdrowia i wydolności wysiłkowej musi mieć ćwiczenia dopasowane na miarę jego potrzeb. Propozycje ćwiczeń, jakie polecam, to ogólne zabawy dla dzieci, których rozwój poznawczy nie przekracza pierwszego roku życia.
Jak radzić sobie z małym dzieckiem?
Jeszcze na studiach uczono nas, przyszłych terapeutów – oligofrenopedagogów, że wypróbowanym sposobem na przerwanie płaczu noworodka jest położenie obok niego bluzki/ koszulki nocnej matki. Jeśli krzyczy dziecko, które jest upośledzone w stopniu głębokim, uda nam się przerwać jego płacz, dając mu do powąchania olejek z geranium, melisowy lub z kminku rzymskiego. Jeśli chcemy zadziałać skuteczniej – możemy wyciszać niekiedy, podając zapachy prosto z natury: mleko, owoce, miętę.
Co jeszcze możemy robić?
- Masaż dłoni lub stópek.
- Słuchanie dźwięków (rytmicznych).
- Słuchanie nagrań ptaków/ zwierząt.
- Można zastosować odgłosy naturalne:
- Cmokanie,
- Bulgotanie.
- Kołysanie, huśtanie (na rękach, w kołysce).
- Zmiana pozycji dziecka.
Ćwiczenia z dzieckiem mogą polegać też na:
Zabawie przedmiotami pojawiającymi się w bliskiej odległości (ćwiczymy w ten sposób analizę i syntezę wzrokową);
Pokazywaniu maluchowi bodźców wzrokowych, na przykład:
- duży czerwony klocek,
- czarno – białe obrazki,
- zapalona latarka i jej odbicie na ścianie.
Spróbuj świadomie bawić z dzieckiem
Nachyl się nad twarzą dziecka tak, żeby było blisko ciebie. Pokazuj mu przedmioty z odległości około 20 cm. Poruszaj nim powoli: w prawą stronę, w lewą stronę. Poruszaj powoli, po kilka razy w każdym kierunku. Uśmiechaj się! Patrz na dziecko!
Jeśli dziecko nie patrzy, użyj zabawek – grzechotek. To pobudzi uwagę dziecka i sprawi, że zacznie śledzić je wzrokiem. Jeśli tak się nie dzieje, skonsultuj się z logopedą.
napisz lub zadzwoń!
Umów się na konsultację logopedyczną już dziś.
Zabawa przedmiotami pojawiającymi się w linii poziomej, pionowej.
Podobnie jak w ćwiczeniu pierwszym, umieść przedmiot przed twarzą maluszka. Dziecko może leżeć na plecach, siedzieć z podparciem (starsze dzieci). Poruszaj przedmiotem powoli w prawo, w lewo, 45˚na prawo, na lewo. Dziecko powinno śledzić przedmiot, odwracając główkę w każdą stronę. Poruszaj przedmiotem, przytul bobasa! Uśmiechaj się do niego! Spróbuj zrobić to samo pod kątem 90˚na prawo, na lewo.
Sprawdź, czy dziecko obraca głowę w obu kierunkach.
Spróbuj użyć przedmiotu wydającego dźwięk. Delikatnie, powoli przesuwaj grzechotkę przesuwając do góry i potem w dół.
Uwaga!
U dzieci z hipotonią (stan zmniejszonego napięcia mięśniowego), podczas wykonywania tych zabaw, występuje wzmożone napięcie mięśniowe. Jeśli tak się dzieje, należy skonsultować się z rehabilitantem, czy takie zabawy są wskazane dla dziecka.
Jeśli Twoje dziecko/ wnuk siedzi już z podparciem podaj mu duże i małe zabawki: piłkę, nakręcaną zabawkę, samochód. Poruszaj nią w prawo, potem w lewo. Sprawdź, czy dziecko śledzi przedmioty, od środka stolika w prawo, następnie od środka stolika w lewo.
Bądź radosny/ a przy wykonywaniu tych zabaw, pochwal bobasa! Pozwól mu dotknąć, potrząsnąć, bawić się zabawką, gdy już przemieści się w prawo/ w lewo.
Bawiąc się w ten sposób ćwiczysz u dziecka zdolność widzenia, śledzenia, przenoszenia wzroku w różnym kierunku, doskonalisz jego umiejętność przeszukiwania, wyznaczania środka przedmiotu (np. stołu).
Przygotuj kolejne ćwiczenie
Czarno – białe obrazki dla niemowląt to świetne zabawy do stymulacji rozwoju. Maluszek, który do tej pory nie przejawiał zainteresowania dla kolorowych zabawek, nagle może skupiać uwagę i okazywać przy tym cierpliwość.
Dlaczego tak się dzieje?
Ponieważ ćwiczenia mają mocny kontrast, czarno-biały kolor. Maluszki uwielbiają kontrasty. W pierwszych miesiącach życia niemowlę nie odróżnia kolorów. Pierwsze kolory, jakie spostrzega, to czarny i biały. To pobudza jego wyobraźnię, rozwija koncentrację.
Rozetnij wzdłuż linii czarno-białe obrazki i pokazuj maluszkowi.
Dobrej zabawy!